ویژگیهای ساز دیوان
ساز دیوان یک ساز مضرابی و از خانوادهی ساز تنبور است. از نظر ظاهری این ساز شباهت زیادی به تنبور دارد با این تفاوت که اندازهی آن بزرگتر است. ساز دیوان مانند سایر سازهای این گروه از سه بخش اصلی دسته، کاسهی طنینی و تارها تشکیل شده است. ساز دیوان را در اندازههای مختلفی میسازند. اندازهی کوچک آن را ساز جُرا، اندازهی متوسط آن را ساز باغلاما و اندازهی بزرگ آن را ساز اصل دیوان مینامند. این ساز دارای 24 پرده است که قابلیت جا به جایی دارند. تعداد تارها نیز نه تایی یا هفت تایی ست. ترتیب قرارگیری تارها در ساز نُه سیمی به صورت سه تایی و در ساز هفت سیمی به صورت 3 -2 -2 است. کاسهی طنینی ساز دیوان قطر نسبتاً زیاد و در حدود 35 میلی متر دارد. همچنین این ساز را با مضراب پلاستیکی مینوازند و در هنگام نواختن انگشت میانی باید روی کاسهی طنینی ساز قرار بگیرد. از مهمترین دیوان نوازان میتوان به شوان پرور، اردال ارزنجان، اورهان گنجهبای و دیار درسیم اشاره کرد. این ساز به طور ویژه در بین کردها محبوب است و در کردستان ترکیه، کردستان عراق، کردستان ایران و کردستان سوریه نوزاندگان زیاد و معروفی دارد.