چرا صدای کمانچه در نمی آید؟

بسیاری از هنرجویان زمانی‌که کمانچه را خریداری می‌کنند با ذوق و شوق آرشه را بر روی سیم‌های کمانچه می‌کشند اما در همان لحظه متوجه می‌شوند که هیچ صدایی از کمانچه خارج نمی‌شود. در این مواقع اولین تصوری که به ذهن هنرجویان می‌رسد این است که ساز آن‌ها دارای مشکل و معایبی است. درحالی که این تصور اشتباه است و درنیامدن صدای کمانچه در این مواقع ممکن است به دلیل دو موضوع شایع باشد.
1)اولین دلیلی که ممکن است علت درنیامدن صدای کمانچه باشد، مربوط به نو و جدید بودن آرشه این ساز است. چراکه آرشه کمانچه در مواقعی که نو و جدید است، به خوبی روی سیم‌های کمانچه حرکت نمی‌کند و در نتیجه صدایی تولید نمی‌شود. در این مواقع لازم است که آرشه کمانچه به ماده‌ای به نام کالیفون آغشته شود.
وظیفه اصلی کالیفون‌، ایجاد اصطکاک بین سیم‌ها و موی آرشه است. با کشیدن کالیفون روی موی آرشه، این اصطکاک ایجاد می‌شود، گرمایی از این اصطکاک خارج می‌شود و در نتیجه موی آرشه چسبناک‌تر شده و با سیم ارتباط برقرار می‌کند و صدای سیم‌ها به راحتی خارج می‌شوند.
2)دومین موضوعی که ممکن است سبب شود که صدایی از کمانچه خارج نشود به کوک نبودن این ساز برمی‌گردد. فلذا لازم است که در این مواقع، ساز کمانچه نزد یک استاد متخصص برده شود تا وی ساز کمانچه را به خوبی کوک و آماده نواختن کند.

در قسمت قبل توضیح داده شد که برای درآمدن صدای کمانچه، به ماده‌ای به نام کالیفون نیاز است. اما سوال ایجاد می‌شود که کالیفون چیست و چگونه باعث خارج شدن صدای کمانچه می‌شود.
در واقع کالیفون‌ها، رزین‌هایی با منشاء گیاهی هستند. جهت توضیح بهتر و دقیق‌تر کالیفون و مواد تشکیل‌دهنده آن لازم است کمی موضوع مورد بحث بیشتر گشوده شود.
زمانی‌که درختان زخمی می‌شوند، درختان برای ترمیم قسمت‌های آسیب دیده خود، ماده‌ای صمغ مانند ترشح می‌کنند. این ماده خاصیت ترمیم‌کنندگی برای درختان دارد. در صمغ درختان، مخصوصا در صمغ درختان سوزنی شکل مقادیر قابل توجهی کالیفون (70 درصد) وجود دارد.
در گذشته توجهی به این ماده نمی‌شد اما با گذشت زمان و انجام برخی از آزمایشات، کم‌کم فواید این ماده کشف شده و از آن در صنایع دارویی، آرایشی، بهداشتی و... به وفور استفاده کردند. یکی از مواد اصلی تشکیل دهنده کالیفون‌ها نیز، صمغ درختان است که البته با هیدروکربن‌ها، آلدهیدها و الکل‌های دی ترین‌ها ترکیب می‌شوند.
کالیفون‌ها کاملا شفاف و براق و به رنگ زرد روشن تا قهوه‌ای تیره هستند و ساختار شکننده‌ای هم دارند.
نحوه کشیدن کالیفون بر روی آرشه کمانچه
همانطور که توضیح داده شد، علت اصلی در نیامدن صدای کمانچه به دلیل عدم ایجاد اصطحکاک کافی بین آرشه و سیم‌های کمانچه است. این مشکل به‌وسیله ماده‌ای به نام کالیفون رفع می‌شود. البته نحوه کشیدن کالیفون نیز اصولی دارد که بایستی رعایت شود. از مهم‌ترین این اصول عبارتند از:
1)ابتدا باید سطح کالیفون به‌وسیله یک شی تیز کمی تراشیده شود تا مواد پودری آن خارج شود.
2) در مرحله دوم باید کالیفون ثابت نگه داشته شود و قسمت موی آرشه روی کالیفون کشیده شود.
3) این عمل باید 4، 5 مرتبه تکرار شود تا موی آرشه کاملا به کالیفون آغشته شود.
البته در مواقعی که آرشه از قبل به کالیفون آغشته نشده باشد، لازم است هر روز پیش از تمرین، این عمل چندین مرتبه تکرار شود، اما به مرور زمان چند وقت یکبار هم که این عمل انجام بگیرد، کفایت می‌کند.
سخن پایانی
در این مقاله به سوال شایع چرا صدای کمانچه در نمی‌آید، پاسخ داده شد و توضیح داده شد که این موضوع، صرفا دو دلیل عمده می‌تواند داشته باشد که عبارتند از کوک نبودن ساز و عدم کالیفون کشی مناسب ساز کمانچه.
همچنین توضیح داده شد که مواد اصلی تشکیل دهنده کالیفون صمغ درختان است. این ماده سبب نرم شدن موی آرشه کمانچه و ایجاد اصطحکاک کافی فی مابین موی آرشه و سیم‌های کمانچه می‌شود و در نتیجه صدای کمانچه به وضوح شنیده می‌شود.