سه تار یکی از سازهای سنتی ایرانی و در ردیف سازهای زهی و مضرابی است. این ساز اصیل ایرانی دارای صدایی گوش‌نواز است که هر شنونده‌ای را عمیقا اغوا می‌کند. اما لازم به ذکر است که عوامل بسیاری در طنین‌انداز بودن صدای این ساز نقش دارند. از این‌رو در هنگام خرید ساز سه تار بایستی عوامل متعددی را مدنظر قرار داد تا بتوان یک ساز باکیفیت و مرغوب را خریداری کرد. در این مقاله مجموعه آی نواز به شما کمک می‌کند که سازی باکیفیت و مرغوب را خریداری کنید. با ما همراه باشید.

نکات مهم در خرید سه تار

از مهم‌ترین نکات در خرید ساز سه تار عبارتند از:

• چوب سه تار

یکی از مهم‌ترین نکاتی که در خرید سه تار باید به آن دقت شود کیفیت چوب صفحه و کاسه سه تار است. هرچقدر چوبی که برای ساخت سه تار استفاده می‌شود مرغوب‌تر باشد، کیفیت سه تار بیشتر می‌شود. بهترین نوع چوب برای ساخت صفحه و کاسه سه تار، چوب درخت توت است که معمولا رنگ زرد روشن دارد.

• قطر دسته ساز

از دیگر مواردی که در هنگام خرید سه تار باید به آن توجه ویژه‌ای شود، قطر دسته ساز است. دسته ساز نباید خیلی ضخیم و کلفت باشد و همینطور نباید زیادتر از حد نازک هم باشد. شکل استاندار دسته ساز باید از دسته ساز نازک و به تدریج هرچه به سمت پایین‌تر می‌آید، ضخیم‌تر شود. این موضوع را در هنگام خرید سه تار با یک انگشت‌‌گذاری ساده می‌توان تشخیص داد. در واقع سه تار را پیش از خرید باید حتما در دست گرفت و امتحان کرد که حرکت روی دسته ساز راحت باشد.

• رنگ ساز

بسیاری از افراد در زمان خرید ساز سه تار به دنبال رنگ‌های خیلی خاص و منحصربه فرد هستند، تا جایی‌که از دیگر موارد مهم غفلت می‌کنند. در واقع رنگ سه تار، بیشتر جنبه زیبایی دارد و چنانچه سه تار در حد استاندارد رنگ شده باشد، هیچ مشکلی را برای ساز ایجاد نمی‌کند. اما باید توجه داشت که رنگ زیادتر از حد، مخصوصا در قسمت کاسه و صفحه ساز می‌تواند در کیفیت صدای ساز سه تار تاثیر منفی داشته باشد. چراکه رنگ زیاد، ارتعاش طبیعی چوب را می‌گیرد. همچنین استفاده از میزان رنگ بیشتر در قسمت دسته ساز هم سبب سنگین‌تر شدن آن خواهد شد.

• ظاهر ساز

ظاهر ساز و تزئینات آن، معمولا یکی از مواردی است که برای بسیاری از افراد دارای اهمیت است. اما در واقع ظاهر ساز سه تار تاثیری در کیفیت و مرغوبیت سه تار ندارد. ازاین‌رو بهتر است خیلی درگیر تزئینات ظاهری ساز سه تار نشد. معمولا سه تار را با چوب و استخوان تزئین می‌کنند و همین تزئینات نیز سبب افزایش قیمت ساز می‌شوند.
البته بررسی ظاهری ساز سه تار از نظر سلامت ساز، موضوع با اهمیتی است. لازم ست که در هنگام خرید ساز سه تار، سلامت کاسه و صفحه ساز کاملا بررسی شود تا مبادا دارای ترک خوردگی و یا شکستگی باشد. همچنین سیم‌ها نباید اعوجاج باشند و پرده‌ها نیز باید سالم باشند و دچار پوسیدگی نشده باشند. برای دقت بیشتر، بهتر است ساز زیر نور گرفته شود و به دقت همه قسمت‌های آن بررسی شود.

• پرده‌های ساز

از دیگر موضوعات مهمی که باید به آن دقت شود پرده‌های ساز است. سه تار بایستی 25 پرده داشته باشد. فلذا لازم است در هنگام خرید این پرده‌ها شمرده شوند که کمتر نباشند. چنانچه کمتر از 25 باشند، باید از فروشنده خواسته شود که مابقی اضافه شوند.

• مهارت سازنده سه تار

مهارت سازنده سه تار نیز از موضوعات بسیار مهمی است که در خرید ساز سه تار باید به آن توجه شود. گاها ممکن است در ساخت سه تار، از بهترین و مرغوب‌ترین چوب‌ها استفاده شود اما تا زمانی‌که آن ساز توسط یک سازنده ماهر ساخته نشده باشد، چندان ارزشی نخواهد داشت.
چراکه یکی از اصلی‌ترین عوامل موثر بر صدای دلنشین سه تار ساخت اصولی این ساز است. همچنین این مدل از سازها طول عمر بالاتری نیز دارند. سازهای سه تاری که دارای سازندگان ماهر و با تجربه‌ای هستند توسط سازندگان این سازها مهر می‌خورند. یک مهر تا سه مهر روی سازها زده می‌شوند و این مهرها نشانه‌ای بر میزان کیفیت و مرغوبیت این سازها هستند.
سخن پایانی
در این مقاله مهم‌ترین نکات در خرید ساز سه تار مورد بررسی قرار گرفتند و توضیح داده شد که جنس چوب سه تار، پرده‌های ساز، مهارت سازنده، قطر دسته ساز، رنگ سه تار و ظاهر ساز، همگی در کیفیت و مرغوبیت سه تار نقش قابل توجهی دارند. فلذا لازم و ضروری است که در هنگام خرید ساز، تک تک این موارد مورد بررسی دقیق قرار گیرند. همچنین بهتر است که سه تار از مراکز معتبر و یا سازندگان شناخته شده که سلامت و اصل بودن ساز را تضمین می‌کنند، خریداری شود.