در میان انواع نی، نی هفت بند پرکاربردترین ساز بادی ایران است.

اجزای نی

بیشتر مشخصات ظاهری یک نی خوب به کیفیت ساخت و نبود ضایعاتی مثل چسب و یا اتصالات بین پوست و گل میخ بر می گردد نه زیبایی ظاهری و سطحی یا تزئینات! این موضوع سبب ثابت ماندن و کوک شدن صدای نی در طولانی مدت می گردد. دقت کنید که گره ها و بندهای نی به خوبی به ته نی و سری آن وصل شده باشند و کاملا محکم باشند. فاصله بند ششم از آخر یعنی دم نی کمتر از 30 میل نباشد . فاصله بند اول یعنی بالای نی (بدون احتساب سر نی) از اول نی بیشتر از 70 میل نباشد. قطر سوراخ داخل نی و سوراخ نت ها گشاد نباشد .
 
نی هفت‌بند از گیاه نی ساخته می‌شود. برای ساخت این گونه نی آن را طوری برش می دهند که از سر تا ته آن شامل هفت بند شود و اخیرا بصورت مصنوعی (نی اصلاح شدهی مصنوعی) نیز ساخته شده است. نی هفت‌بند یا به اصطلاح نی متشکل از ۵ سوراخ در جلو و یک سوراخ در پشت آن است که توسط انگشتان دوم و چهارم از یک دست و انگشتان اول تا چهارم از دست دیگر پوشیده می‌شوند. به طور کلی نی را با جا گرفتن بین دو دندان نیش و گرد کردن زبان در پایین و پشت آن می‌نوازند .

نواختن نی

این ساز را نمی توان کوک کرد.یعنی کوک آنرا چنانکه در سازهای زهی با پیچاندن گوشی ها میسر است نمی توان تغییر داد. بدین نسبت نمی توان آن را با ساز دیگر منطبق کردو از اینرو معمولا در نقش تکنوار ظاهر می شود.گاه اگر چه بسیار به ندرت که بخواهند از صوت نی در همنوازی ارکستر استفاده کنند. ناگزیر نوازنده ساز تعدادی نی را با کوک ها مختلف فراهم کرده و در دسترس خود می گذارد تا در طی همنوازی یا همراهی صدای خواننده به تناسب موقع از یکی از نی ها استفاده کند.
پس نی کوک ندارد و برای کوک‌های مختلف سازهای متفاوت ساخته می‌شود . کوک نی به این معناست که اگر در حالت بم سوراخ پشت نی را بگیریم و بدمیم. صدای حاصله بر اساس دیاپازون، هر نتی که بود آن نت کوک نی است. مثلآ اگر صدای نت سل بدهد می‌گوییم این نی سل است.
تنوع طولی نی به به همین دلیل است یعنی در واقع کوتاهی و بلندی نی مانند شل‌کردن و سفت‌کردن سیم سازهای زهی و مضرابی است، یعنی هر چقدر نی بلندتر باشد، صدای بم‌تری تولید و هر چه کوتاه تر شود صدای زیرتری تولید می‌کند.

یادگیری نی

از سختی های یادگیری نی نوازی درآوردن صدای نی و رسیدن به یک صدای صاف و مطلوب است که سال ها نیاز به تمرین مکرر دارد.
نی دارای 6 سوراخ می باشد که 5 تای آن جلو و یکی در پشت نی می باشد.
همانطور که میدانید در موسیقی ما هفت صدا یا نت داریم که شامل (دو- ر- می - فا - سل - لا - سی ) می باشد که بسته به وسعت صدای ساز های مختلف این هفت نت تکرار می شوند و در امتداد یکدیگر قرار می گیرند.
می توان گفت که نی یک ساز ساده یا یک ساز پیچیده است. از نظر ساختمان دارای ساختار بسیار ساده همراه با پیچیدگی خاصی است . نی بطور کلی دارای 6 نوع صدا است که نوازندگان از سه صدای معروف آن بشدت استفاده می کنند.
که این 6 نوع صدا در دو گروه صدای بم و زیر جای دارند:
صدای بم آن شامل : بم زنبوری - بم نرم - و بم ترکیبی 
صدای زیر آن شامل : اوج - غیث - پس غیث (ذیل)

وسعت صدا نی

وسعت صدای نی بیش از دو و نیم اکتاو معادل (19 نت) است که اگر بخواهیم به شکل صدای پیوسته اجرا کنیم از نت دو درصدای بم نرم شروع می شود و در نت سل در صدای ذیل ( یا همان پس غیث) به پایان میرسد.
صدای بم (یا همان بم زنبوری) نیز از نت "دو" آغاز و در "لا "ختم می شوند. اما نوازندگان حرفه ای می توانند با همان سوراخ نت لا صدای سی را نیز تولید کنند.
نی قادر به تولید کلیه پرده ها -نیم پرده و ربع پرده ها می باشند.
قبلا برای نی نت خاصی نوشته نشده بود و استادان نی آن را از طریق کتاب و نت های ساز ویولن به هنر جویان آموزش می دادند که (هنوز هم استفاده می شوند) در این حالت دست بسته ی نی نت "ر" می شود. اما اخیرا برای نی نت جداگانه ای نوشته شده که دست بسته نت "دو" فرض شده است و ما هم بر همین روال پیش خواهیم رفت.